شاخص داو جونز (DJIA) به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین شاخص‌های بورس جهانی، نه تنها یک عدد، بلکه به‌عنوان دماسنج وضعیت اقتصادی ایالات متحده شناخته می‌شود. سرمایه‌گذاران، تحلیل‌گران و سیاست‌مداران مالی، از این شاخص برای ارزیابی روند کلی بازار استفاده می‌کنند. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، ساختار و روش محاسبه شاخص داو جونز پرداخته و تحلیل خواهیم کرد که چگونه این شاخص می‌تواند به تحلیل بهتر بازار و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی کمک کند.
شاخص داو جونز چیست؟
شاخص داو جونز (Dow Jones Industrial Average – DJIA) شامل ۳۰ شرکت بزرگ و پیشرو آمریکایی است و به عنوان معیاری برای سنجش وضعیت کلی بازار سهام ایالات متحده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معیارهای انتخاب شرکت‌های حاضر در DJIA عبارتند از:
- حجم بازار بزرگ: شرکت‌ها باید از نظر حجم بازار و ارزش اقتصادی بالا باشند.
- تأثیرگذاری اقتصادی: شرکت‌ها باید در اقتصاد ایالات متحده تأثیرگذار باشند و نقش مهمی در فعالیت‌های اقتصادی ایفا کنند.
- ثبات مالی: شرکت‌ها باید از نظر مالی پایدار و توانایی مقاومت در برابر نوسانات بازار را داشته باشند.
- تنوع صنعتی: صنایع مختلف در این شاخص نمایندگی می‌شوند تا تصویری جامع از وضعیت کلی بازار ارائه شود.
تاریخچه شاخص داو جونز
شاخص داو جونز در سال ۱۸۹۶ توسط چارلز داو و ادوارد جونز پایه‌گذاری شد. هدف آن‌ها ایجاد ابزاری ساده برای ارزیابی عملکرد بازار بورس و کمک به سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی بود.
۱۸۹۶: اولین نسخه شاخص داو جونز شامل ۱۲ شرکت صنعتی بود که در آن زمان در صنایع راه‌آهن فعالیت می‌کردند.
۱۹۲۸: تعداد شرکت‌های داو جونز به ۳۰ افزایش یافت تا نمایندگی از صنایع متنوع‌تر شده باشد.
۱۹۳۲: پس از بحران اقتصادی بزرگ، داو جونز به پایین‌ترین سطح خود رسید و این امر منجر به اصلاحاتی در بازار سهام شد.
۱۹۸۵: تغییراتی در محاسبه شاخص DJIA صورت گرفت و معیار محاسبه قیمت سهام انتخاب شد.
۲۰۰۰ به بعد: داو جونز طی سال‌های مختلف بحران‌ها و رونق‌های اقتصادی را تجربه کرده است.
سه شاخص داو جونز
شرکت S&P Global Ratings، سه شاخص کلاسیک داو جونز را منتشر می‌کند که شامل سهام شرکت‌های صنعتی، حمل‌ونقل و خدمات عمومی است:
- شاخص صنعتی داو جونز (DJI): شامل ۳۰ سهام بزرگ صنعتی ایالات متحده است.
- شاخص حمل‌ونقل داو جونز (DJT): اولین شاخص ایجاد شده دشویند این حوزه است که شامل ۲۰ سهام بزرگ از بخش حمل‌ونقل می‌باشد.
- شاخص خدمات عمومی داو جونز (DJU): شامل تولیدکنندگان آب، برق و انرژی تجدیدپذیر است.
نحوه محاسبه شاخص داو جونز
شاخص داو جونز به روش میانگین قیمتی تعدیل‌شده محاسبه می‌شود. به این معنی که قیمت سهام هر یک از شرکت‌ها محاسبه می‌شود و سپس به یک عدد تعدیل‌شده تقسیم می‌شود. این عدد که به آن «Dow Divisor» گفته می‌شود، برای ایجاد تعادل در نوسانات قیمت‌ها استفاده می‌شود.
۱. جمع کردن قیمت‌های سهام شرکت‌ها:
در ابتدا، قیمت‌های سهام ۳۰ شرکت حاضر در شاخص داو جونز جمع‌آوری می‌شود.
۲. تقسیم بر Dow Divisor:
عدد Dow Divisor برای ایجاد تعادل در روند پیشرفت شاخص استفاده می‌شود.
۳. محاسبه شاخص داو جونز:
با تقسیم مجموع قیمت‌ها بر Dow Divisor، شاخص داو جونز محاسبه می‌شود.
نمودار تاریخی شاخص داو جونز
نمودار فوق، تغییرات بلندمدت شاخص داو جونز را از ابتدای قرن بیستم تا ۲۰۲۴ به تصویر می‌کشد و نشان‌دهنده‌ی روند مثبت آن در بلندمدت است.
نقش و اهمیت شاخص داو جونز در اقتصاد آمریکا
شاخص داو جونز به عنوان ابزاری معتبر برای تحلیل وضعیت اقتصادی ایالات متحده، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا روندهای بازار را بهتر درک کنند.
تفاوت شاخص داو جونز با شاخص‌های دیگر
شاخص داو جونز، S&P 500 و نزدک هر سه به نمایش وضعیت بازار سهام ایالات متحده می‌پردازند، اما از نظر ساختار و وزن‌دهی تفاوت‌های معناداری دارند.
مزایا و معایب شاخص داو جونز
در این بخش به بررسی مزایا و معایب این شاخص خواهیم پرداخت:
مزایا شاخص DJIA
- سادگی محاسبه: قابل فهم بودن آن برای سرمایه‌گذاران تازه‌کار.
- قدمت تاریخی: دارا بودن سابقه‌ای طولانی برای مقایسه وضعیت بازار.
- نمایندگی صنایع کلیدی: شامل بزرگ‌ترین شرکت‌های تأثیرگذار.
- شناخت عمومی: آشنایی عامه مردم با این شاخص.
معایب شاخص DJIA
- تعداد محدود شرکت‌ها: تنها شامل ۳۰ شرکت است، در حالی که بازار شامل هزاران شرکت می‌باشد.
- روش وزن‌دهی قیمتی: که باعث می‌شود برخی شرکت‌ها تأثیر بیشتری بر شاخص داشته باشند.
- پوشش نامتوازن صنایع: تأکید بیشتر بر شرکت‌های سنتی و خدماتی.
چگونه از شاخص داو جونز در تحلیل بازار استفاده کنیم؟
شاخص DJIA به عنوان ابزاری مهم برای درک رفتار بازار سهام آمریکا، به تحلیل‌گران در روندهای قیمتی و اقتصادی کمک می‌کند.
بررسی رفتار DJIA در زمان‌های بحران یا رونق
- در بحران مالی ۲۰۰۸، داو جونز به شدت کاهش یافت.
- در دوران پس از کرونا، جهش قابل توجهی در شاخص مشاهده شد.
سوالات متداول
این شاخص شامل ۳۰ شرکت بزرگ و تأثیرگذار در اقتصاد ایالات متحده است.
بله، این شاخص نمایانگر رفتار بازار در بلندمدت است.
درباره تعداد شرکت‌ها و روش وزن‌دهی است.
به طور غیرمستقیم، اما به عنوان یک معیار مهم جهانی شناخته می‌شود.
جمع‌بندی
شاخص داو جونز (DJIA) نه تنها یکی از قدیمی‌ترین شاخص‌های بازار دنیاست بلکه ابزاری پرکاربرد برای تحلیل بازار به شمار می‌رود. فهم تاریخچه، نحوه محاسبه و نقاط قوت و ضعف این شاخص به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری برای استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود اتخاذ کنند.
